Taqomaki Qai Maroroi na iYaubula ena iVakaso ni Wai e Navua kei na Toba e Beqa
SPREP Publications, Biodiversity Conservation
Available Online
Na Navua Catchment e wili ena vanua vakaturaga ko Serua kei na Beqa Lagoon e wili ena qoliqoli ni vanua ko Serua kei Rewa. Na Navua Catchment kei na Beqa Lagoon edua na vanua ka i vurevureu ni bula vakailavo, bula vakaveiwekani vakavanua, ka vutuniyau ena veimataqali veikabula. E dua na vanua ka vutuniau kina na veimataqali vurevure ni lavo kei na bula ni veisiga me vaka na teitei kei na susu manumanu ena vanua bucabuca ena yasa ni uciwai. E vakayagataki tale ga me nodra sala ni veitosoyaki na lewenivanua, na uciwai levu, kei kena vei uciwai lalai, vakabibi vei ira na koro era tu vakayawa. E toka mai na uluniwai e dua na barisavu, vakatokai na Upper Navua Gorge, e sa okati me vanua taqomaki nira bula tu kina na veimataqali kau kei na manumanu era sega ni kune ena dua tale na vanua, se era sa voleka ni kawaboko (endangered). Na veika bula e kune ena vanua qori e yaga tale ga me kakana se wainimate. E vakatalega kina na Beqa Lagoon sa wili me wasawasa e taqomaki, vakatokai na ‘Particularly Sensitive Sea Area (PSSA) ka ratou a mai vakadeitaka na isoqosoqo na International Maritime Organization. Era bula tu na Beqa Lagoon e levu sara na veimataqali veikabula, me vaka na lase, qio, ika kei na vonu. E vanua ka kaukauwa sara nai nodra sema vakavanua kei na nodra bula vakayalo na lewenivanua. Era dau qoliva kina na kedr, na lewenikoro qai cicivaki rawa tale ga kina eso na bisinisi ni volitaki ika. Era gade tale ga mai vakalevu na saravanua ena Navua Catchment kei na Beqa Lagoon. E vakayacori talega kina eso na ka ni veivakamarautaki me vaka na vakasisisi ena delaniwai (river tubing and white-water rafting
